İSVEÇLİLER NASILDIRLAR? #2

İsveç

Dünyanın en mutlu ülkeleri listesinde İsveç'in ilk sıralarda yer aldığını sanırım bilmeyen yoktur. Daha önceden orada yaşamış biri olarak kendi gözümden İsveçlileri biraz "İsveçliler nasıldırlar?" yazımda anlatmıştım. Şimdi ise bu başlığın ikincisini yazmak istedim.
Stockholm Şehir Merkezi - Fotoğraf: Yusuf Arslan
Öncelikle İsveç dediğimizde aklımıza ilk başta Volvo, Scania, H&M, Ericsson gibi tanınmış markalar aklımıza gelir. Aslında bakarsanız bana göre İsveç'in tek milli markası var, o da Ikea'dır. Bunun birkaç nedeni var. Ikea mağazasının amblem renkleri, İsveç bayrağı rengi ile aynı olması ve İsveç yemek kültürünü yani İsveç köftelerini Dünyaya duyurması nedeniyle milli bir marka olmuştur. Bununla sınırlı kalsa iyi olacak. Ikea, bununla sınırlı kalmıyor ve ürünlerine isim verirken İsveç'e özgü terimleri kullanıyor. Kanepe, sehpa, raflar,kapı kolları ve depolama ürünleri İsveç'te bulunan yer isimleriyle adlandırılmış. Banyo malzemeleri, İsveç gölleri ve nehirleriyle adlandırılmış. Çocuk ürünleri; İsveççe memeli, kuş türleri ve sıfatlarla adlandırılmış. Perdeler ise İsveçli kadın isimleriyle adlandırılmış. Ikea'nın kurucusu; disleksi hastası (okuma ve öğrenme bozukluğu) olduğu için böyle bir yöntem tercih etmiş, ama ülkesi adına gerçekten güzel bir iş başarmış.
 İsveçlilerin fredagsmys (cuma keyfi) adında özel günleri var. İş günlerinin bitimi kutlamak ve hafta sonuna hazırlanmak için özel bir gelenek. Ailecek birlikte zaman geçirmenin en iyi yolu olmuş. Bu güne özgü taco yemeği pişirirler ve birlikte yerler. Cuma günleri İsveç'teki cafelerin çoğu taco günü düzenler. Bugüne özgü açık büfe servis yapılır. Eğer İsveç'te arkadaşlarla akşam dışarı çıkmak isterseniz, Cuma günü en uygunu olacaktır. Taco'nun bir Meksika yemeği olarak İsveç'te gelenek olması da ilginç bir durum.


Ülke ekonominin neredeyse %3-5'i nakit parayla dönen bir ülkeden bahsediyoruz. Hatta parayı tamamen bırakmayı tartışan bir ülke. Ödemelerin çoğu mobil cihazlarla ve kredi kartlarıyla yapılıyor. Örneğin şehir içi otobüsüne biniyorsunuz ve telefon uygulaması yardımıyla bir dokunuşla bir biniş ödemesi yapıp şoföre gösteriyorsunuz. Her şey bu kadar. Ben 3 yıl önce İsveç'te iken bu ödeme yöntemini kullanmıyordum. İlk gittiğimde biraz kredi kartı ve sonrasında genel olarak nakit kullandım. Nakit kullanınca parayı neden bırakmaya başladıklarını anladım. Çünkü cepleriniz bozuk 1 kronlarla doluyor. Akşam odama dönünce elimde abartısız bir avuç bozuk kron oluyordu. İsveç pahalı bir ülke olduğu için ve 1000,500,100'lük gibi büyük banknotlar kullandıklarından ceplerde bozuk paralar birikiyor.  Kahve dükkanından 32 kron'a bir bardak kahve aldığında ve elinde 100 kron varsa para üstü olarak en az 8-10 tane bozukluk alırsın. Artık ay sonuna kadar cepte olacak bozuk paranın hesabını yapamaz hale geliyorsunuz.
Stockholm
İsveç'te sigara kullanımı diğer AB ülkelerine kıyasla en az içilen ülke özelliğini taşıyor. Bu başarıya son yıllarda sağlık bakanlığı sayesinde imza atmış. İlaç firmalarının nikotin bantları, sakızları, ilaçları yerine snus kullanılmış. İskandinav ülkelerinde çok yaygın olan snus, tütünün içerdiği bazı zararlı maddeler azaltılmış haliymiş. İsveç'te üniversite arkadaşım ara sıra kutundan çıkardığı küçük bir paketi ağzına alıyordu, çiğniyordu. Bu fiili birçok İsveçlinin de yaptığını gördüm. Sonradan öğrendim, sigara kullanmamak içinmiş. Ülkemize göre gerçekten sigara kullanımı az, ama snus çiğneme olayı çok yüksek. Onun da zararı varmış, fakat sigaraya göre daha az zararlıymış. Siz en iyisi hiç sigara içmeyin ve benim gibi rahat edin. :)

Önceki yazımda İsveçlilerin doğasever olduğunu belirtmiştim. Bu nedenle devlet geri dönüşüm sistemine çok yatırım yapmış. Ülkedeki evsel atıkların neredeyse %99'u dönüştürülebilir hale gelmiş. Geri dönüşümden elektrik üretimi yapılıyor. İsveçliler evlerindeki gazeteleri, plastikleri, metalleri, camları, elektrikli aletleri, ampulleri ve pilleri erinmeden ayırıyor. Kapıların önünde zaten geri dönüşüm konteynırları var. Hatta isterseniz marketlerde bulunan makinelere para karşılığında veya bağış için şişe,teneke kutu vb. şeyleri geri dönüşüme verebilirsiniz. Bu makineler atıklarınızın boyutlarına, rengine ve cinsine göre ayrım yapıp alıyor.

Ayrıca alışverişinizi yaptıktan sonra marketten alacağınız poşet başına para ödüyorsunuz. Bu sayede hem az poşet harcamaya teşvik ediliyorsunuz hem de evden kendi bez çantanızı getirmenize zorlanıyorsunuz. Bu nedenle ben İsveç'te iken çoğu zaman markete sırt çantam ile gidiyordum. Ya da kullandığım teneke kutu, pet şişe gibi ürünlerle markete gider, geri dönüşüm makinelerinden aldığım para ile poşet alırdım.  

Stockholm - Fotoğraf: Yusuf Arslan
Son olarak, Dünyanın en demokratik ve çağdaş ülkesi olarak bilinen İsveç’te alkollü ürün satışları sıkı kurallarla yürütülmekte. Devlet kontrolü altındaki "Systembolaget" adındaki mağazalarda satışı yapılmakta. Ülkede yüksek alkol tüketimi ve uzun kış gecelerinde artan depresyonlara önlem olarak devlet böyle bir çalışma yapmış. İyi de yaptığını düşünüyorum. Hatta ertesi gün mesai yapılacağı için Pazar günleri bu mağazalar kapalı. Devlet kontrolünde olduğu için küçük yaştaki gençlere satış kesinlikle yok. Yaş sınırının ise 20 olması gerçekten çalışmanın ciddi şekilde yürütüldüğünü düşünüyorum. Marketlerde ise alkol oranı sadece %3.5 altındaki içkilerin satış izni var. Aynı zamanda yüksek vergiler var.


İsveç'te geçirdiğim 5 ay boyunca gördüğüm kadarıyla İsveçlileri ilk yazımda özet şeklinde anlatmıştım ve bu yazı ile birlikte derinlemesine anlatmış oldum. Yazı hakkındaki düşüncelerinizi yorum kısmına yazarsanız sevinirim.

Ben Yusuf Arslan. Kısaca Acı bir kahve tadında blogunun yazarı, yüksek mühendis, posta pulu koleksiyoncusu, pikapların çoğu tozlu raflara kaldırılsa da plaksever ve yeni yerleri gezip görmeyi seven biriyim. Daha Fazlası

PAYLAŞ

BENZER YAYINLAR

SONRAKİ YAZI
« ÖNCEKİ YAZI
ÖNCEKİ YAZI
SONRAKİ YAZI »

24 Yorumlar

  1. neden mutlu oldukları belli sanırım :) çok güzel bir yazı olmuş kaleminize sağlık

    YanıtlaSil
  2. Marketlerde poşetlerin para ile satılması olayına ben de Güney Afrika ve İtalya'da rastladım. Bizim Türkiye'ye de acilen gelmesi gerekir. Kendi ailemden biliyorum ürünleri koydukları poşetin haricinde 3-5 poşet daha alıyorlar. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kesinlikle haklısın.Kullandığımız her bir poşet ile doğaya daha fazla zarar veriyoruz. Ülkemizde kese kağıdı ve bez torbaların keinlikle yaygınlaşması lazım.

      Sil
  3. Gerçekten imrendim İsveç'e. Düşündüm de keşke Türkiye'm de böyle olsaydı :( Kalemine sağlık Yusuf oğlum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Beğenmene sevindim Ece abla.Farklı, güzel şeylerin farkedilmesi ve yeni düşünceler olmuşturması için yazıyı yazdım

      Sil
  4. vay be ne güzel bir şehirmiş beni bıraksınlar oraya kalırım:)) resmilerde çok güzel özelikle karlı olana bayıldım :) güzel anlatım olmuş emeğine sağlık

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim.Yolunuzun bir gün iskandinav ülkelerine düşmesi dileğiyle..

      Sil
  5. İmrenerek okudum yazını. Biraz da geçmişe, Erasmus zamanlarıma, gittim :) İsveç inanılmaz merak ettiğim ülkelerden birisi diliyorum ben de görme şansına ererim :) Uzun zamandır yorum yapmıyordum ama yazın beni deliğimden çıkardı dışarı :) Kalemine sağlık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim, sevindim beğenmene :)İsveçten ayrılalı 3 yıl oldu ve oraları gerçekten özledim.Şimdilik İsveçli arkadaşlarla mektuplaşarak eski günlerimi hatırlıyorum. Umarım yolun İskandinav ülkelerine düşer, çünkü hepsi çok güzel ülkeler.İsveç dışında özelikle Danimarka'ya gitmeni tavsiye ederim.Evet, uzun zamandır yorumlarını göremiyoruz.Blog dünyasından ayrılma ve bizi yalnız bırakma lütfen. :)

      Sil
  6. Çok açıklayıcı bir yazı.. Bravo ! Dünyanın tamamını gezersiniz inşallah :D :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler, umarım siz de Dünyayı gezme fırsatı yakalarsınız :)

      Sil
  7. İnsan gidip görmek istiyor, umarım biz de ülke olarak bir gün onların olduğu şu noktaya gelmeyi başarabiliriz. Güzel bir yazı olmuş, teşekkürler :)

    YanıtlaSil
  8. Çok güzel bir inceleme olmuş. Anlattığınız kadarıyla pek olumsuz şeyler yok.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Refah seviyesinin en yüksek olması bunları gerektiyor. :)

      Sil
  9. Çok güzel resimler. Avusturya ile benzerlikler de var ancak isveç refah düzeyi daha yüksek bir ülke.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim, ülkede yaşarken bazı zamanlar kendini özel hissediyorsun. Bu çok farklı bir şey. Ama ille de memleketim derim :)

      Sil
  10. Ciddi bir emek vermişsiniz.Kaleminize sağlık

    YanıtlaSil
  11. Çok güzel toparlanmış bir yazı olmuş. Severim kuzeyi, tüm dünyayı elbette gezmedim ama benim için medeniyetin yeri kuzeyli ülkeler. Ikea demişken, Ikea Türkiye dün poşetlerin artık paralı olacağını açıkladı. Poşetlerden kazandığı parayı da WWF kuruluşuna bağışlayacakmış. Bravo! Gecikmiş karar ama yine de örnek olsun diğer kuruluşlara.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim, ikea poşet ücretini İsveç'te zaten alıyor da bunu Türkiye'de yapması sevindirici keşke tüm marketler böyle bir karar alsa..

      Sil
  12. Blog hayatınızda başarılar blogunuzu takipe aldım saygılarla :)

    YanıtlaSil

Yazıma yorum yapabilmeniz için daha önceden hesabınızı seçmeniz gerekmektedir. Herhangi bir hesabınız yoksa anonim olarak da yorum yapabilirsiniz.