Plastik Poşetler Neden Bu Kadar Tartışma Konusu Oldu?


Bu yazıyı plastik poşetler paralı olmadan önce yazacaktım fakat bir kenara çekilip biraz bekledikten sonra çevremdeki insanların tepkisine şöyle bir bakmak istedim. Plastik poşetler paralı oldu. İyi ki de insanlarımızın tepkisine bakmışım. Tahmin ettiğimden daha fazla tepki gelince şaşırdım. Bir röportajda vatandaş, markete o kadar para veriyoruz bir de bunun için mi verelim?, demesi açıkçası çoğumuzun bu işin ehemmiyetinin farkında olamadığını gösterir. Bir plastik poşet düşünün ve doğaya yani toprağa atarsan poşetin kalınlığına bağlı olarak  500 ile 1000 yıl arasında kayboluyor. İki günde bir poşet kullanıp attığınızı düşünün ve bunu ömrü boyunuzca yaparsanız doğaya verilen zarar bir kişi için bile hesaplanamaz hal alıyor. Doğada poşetler bin yılı bulan çözünme süreci geçirirken içindeki kimyasallar toprağa veya suya sızıyor. O topraklarda tarım yapılsa, o sular içilse toplumlara bir sürü sağlık  problemlerine sebep olacak. Herkes çocuğuna iyi bir gelecek sunmak istiyor fakat kimse kendisinden sonraki 4-5 neslin geleceğini düşünmüyor. Bir de bu işin doğadaki hayvanların plastikleri yemesi veya üstüne takılıp onlara zarar vermesi boyutu var.

Bir başka röportajda paralı poşet uygulamasını kabul eden vatandaş bu sefer olayı kendisine fayda yerine ceza gibi gördüğünden, poşete para veriliyor lakin bizim para verdiğimiz şeyin üstünde neden kendi reklamlarına izin veriliyor, demiş. Marketlerin reklamlarını yaptığımız için marketlerin bize para vermesi lazım denmiş. Bir poşeti bu kadar laf söz edeceğimize neden kimse yanına bir bez çanta almayı düşünmüyor?

2012 yılında yaz aylarında İsveç'e gitmiştim. Şöyle yaşayacağım şehrin etrafını göreyim diye dolaşırken markete girmiştim. Su ve birkaç bir şey alıp kasaya geldiğimde bana poşet ister misiniz diye soruldu. Neden soruyorsunuz diye sorunca paralı olduğu yanıtını almıştım. İlk başta ben de şaşırmıştım. Çünkü hayatımda ilk defa böyle bir uygulama ile karşılaşmıştım. Daha sonra hiç yadırgamadan sonraki alışverişlerim için hep çantamla markete gitmiştim. Geri dönüşüm bilinci daha önceden oluşmuş olduğu için kimse poşetlerin üstünde marketlerin amblemi var demiyordu. Tüm satılan poşetlerde satan marketin amblemleri gayet vardı. 2012-2013 yıllarında sadece marketlerde poşetler paralı idi. Daha sonra haberlerde öğrendiğime göre 2016 yılında ülkede mağazalar da dahil olmak üzere tüm poşetler paralı olmuş. 

İsveç'te Plastikleri ve Tenekeleri Geri Dönüşüm İçin Toplama Makineleri - Fotoğraf: Janerik Henriksson

İsveç'te gördüğüm ve gördükten sonra 2012 yılından beri Türkiye'de de istediğim şey tüm marketlere cam, teneke ve plastik şişelerin geri dönüşüm için toplayan makinelerin konulmasının zorun olması. Makineye 33 cl, 0.5 litre, 1litre, 2 litre, 2.5 litre gibi tüm ebatlarda şişeler atılıyor ve karşılığında makbuz yoluyla size para veriliyor. Bu makbuz ile ister para ile poşet alın isterseniz de market alışverişinizden düşsün. Benim yaptığım bir seçenek olan bir yardım kuruluşuna da bağışlayabiliyordunuz. Bu yolla hem vatandaş geri dönüşüm yapması için teşvik ediliyor hem de istediğiniz gibi kullanabileceğiniz az da olsa bir miktar paranız oluyor. Türkiye'de paralı poşet uygulamasını ilk defa duyunca yadırgamadan güzel bir uygulama ama yetmez daha fazlası gerekir diye düşündüm. Satılması için daha fazla yeni poşet üretilmesin, toplanan  pet şişelerden geri dönüşümle elde edilsin. Plastiği hayatımızdan atamayız ama geri dönüştürerek doğayı kirletmesine izin vermeden bazı alanlarda tekrar kullanmaya çalışabiliriz. 

Neden hep İsveç'ten bahsediyorsun derseniz bu söylediğim yolla ülkede çöp kalmamış. Yanlış duymayacaksınız ama yurtdışından çöp ithal eden ülke haline gelmiş. Ya geri dönüştürmüşler ya da elektrik üretmişler. 


Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda belirtirseniz sevinirim.



Ben Yusuf Arslan. Kısaca Acı bir kahve tadında blogunun yazarı, yüksek mühendis, posta pulu koleksiyoncusu, pikapların çoğu tozlu raflara kaldırılsa da plaksever ve yeni yerleri gezip görmeyi seven biriyim. Daha Fazlası

PAYLAŞ

BENZER YAYINLAR

SONRAKİ YAZI
« ÖNCEKİ YAZI
ÖNCEKİ YAZI
SONRAKİ YAZI »

12 Yorumlar

  1. Ben bu uygulamayı destekliyorum. Hatta bez poşet aldım arabamda duruyor. Poşede para ödeyip almıyorum. Zaten poşet kullanımında büyük oranda azalma olmuş.

    YanıtlaSil
  2. İsveç örneğindeki gibi diğer Avrupa Ülkelerinde de poşetler paralı ve ben poşet için verilen bu kararın çevre korumaya yönelik kısmını destekliyorum. Ama çevre koruma için yine bahsettiğin gibi geri dönüşüm şart poşet tüketimini azaltmak tek başına ziyadesiyle yetersiz. Pet ambalajların pisliği ve çevreye zararı malum bir de camlar kırık atıldığında çok üzülüyorum bir canlıyı yaralama özellikle de hayvanları öldürme riski çok büyük ve biz insanlar kendi cinsimiz dışındakine saygıyı hala öğrenemedik :(

    YanıtlaSil
  3. işi maddiyata vurup yakınırlar, çevre dostluğu gözünden bakmıyor halkımız maalesef :/

    YanıtlaSil
  4. Bir açıdan ücretli poşet uygulaması güzel geri dönüşüm için de bir şeyler yapılırsa daha verimli olacaktır tabi.

    YanıtlaSil
  5. Toplumun bu uygulamaya alışması biraz zor oldu. Hatta ilk başlarda bende çok garip bulmuştum. Fakat şuan durumdan memnunum. Ben alıştım ve güzel bir uygulama olduğunu düşünüyorum.

    YanıtlaSil
  6. Birçok ülkede paralı poşetler, hem de yıllardır. Hatta tüm teneke, pet, cam vs. ayrı toplanıyor ya da depozitolu. Depozitoyu ister makbuz olarak alın, siz kullanın, isterseniz bağış kutusuna bağışta bulunun. (evsizler için) Neyse bu kadar büyütülecek bir şey yok; bez çanta ya da basit bir sırt çantası taşımak hiç de zor bir şey değil.

    YanıtlaSil
  7. Uygulama güzel, destekliyorum. İlk zamanlardaki tantanalar da kalmadı artık. Zamana ihtiyaç var demiştim öyle de oldu.

    YanıtlaSil
  8. Maalesef toplumumuzun alt yapısı gereği bilinçlenme süreci biraz uzun olacaktır. Ancak bir yerden başlamak gerekir ve bilinç arttıkça geleceğe dair kaygı da artacaktır. Gelecek nesiller için kaygılanmaya başlarsak İsveç gibi ülkelerin yaşadığı seviyeye biz de yaklaşabiliriz.

    YanıtlaSil
  9. Uygulamayı kesinlikle destekliyorum. Yazık ki çevre hakkında duyarsız toplum olunca sonuç bu oluyor.

    YanıtlaSil
  10. Eskiden kesekağıdı vardı ve epey popülerdi. Marketlerde poşet olsa bile çok ince ve yırtılıyor.

    YanıtlaSil

Yazıma yorum yapabilmeniz için daha önceden hesabınızı seçmeniz gerekmektedir. Herhangi bir hesabınız yoksa anonim olarak da yorum yapabilirsiniz.