Eline Beline Diline Sahip Çık


Tarihi yorumlar iken günümüzün koşullarına bağlı olarak olaylara göre yorumlamak çok yanlış olacaktır. Yıllar içinde toplumun anlayışı, davranışı ve hedefleri değişkenlik gösterebilir. Bu değişim çağın getirdiği olgulara göre dilde de olabilir. Dil, millet için hayatındaki kültürünün göstergesi, gelecek nesillere aktaran vasıtası ve kendini ifade etme vasıta görevi görmektedir. Dil ayrıca kendini konuşan milletin yüzyıllar içinde ortaklaşa oluşturduğu bir şeydir. Bu nedenle bir toplumun diline bakarak onu konuşan toplumun mantığını ve düşünce tarzı hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.

Eline beline diline sahip çık, Hacı Bektaş Veli'nin bir sözüdür ve bu söz bektaşiliğin de özüdür.  Ele sahip olup; haram yememeyi, bele sahip olup; zina etmemeyi, dile sahip olup; kötü söz konuşmamayı öğütlediğini düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Ancak günümüzde kapalı e sesini (Boğumlanma noktası i ve e ünlüleri arasında bulunan e sesi yani -é, TDK ) yazmadığımızdan, zaman geçtikçe de daha az okuduğumuzdan Hacı Bektaş Veli’nin sözünü de sadece ahlak anlayışı içerisinde anlamak durumunda kalıyoruz.

"Eline, beline, diline hakim ol" derken burada "el" eski Türkçede bulunan il kelimesi ile aynı anlamdadır; yani ülke, yurt anlamındadır. Bel ise Türkülerde gurbet elleri şeklinde çok duymuşsunuzdur. Ayrıca Türkçede bu şekilde kurulmuş Çamlıbel, Otlukbeli, Oğuzeli, Türkeli vb. yüzlerce yerleşke ismi vardır. Yaşadığın çevreye bel denmektedir.
Diline derken ise konuştuğun anadil Türkçe'den bahsedilmektedir. Hacı Bektaşi Veli bizlere, içinde yaşadığın ülkene (eline), yaşadığın yakın çevreye (beline), konuştuğun diline sahip çık, diyor.

Türkçe, öylesi bir dildir ki, zaman geçtikçe unutuğumuz derin anlamları içerisinde barındırmaktadır.